Kemoterapi ilaçları kollardaki toplardamarlardan ilk verildikleri andan itibaren bu damarlarda da zararlanmalar yol açarlar. Sonraki tedavilerde bu damarlar kullanılmaz hale gelir. Kemoterapi ilaçlarının verilebilmesi için kollarda yeniden damar bulunması sıkıntılı hale gelir.
Girişimsel radyoloji ünitelerinde ultrasonografi eşliğinde anjiografi altında büyük boyun damarında girilerek kalp girişi ile büyük toplardamar bileşkesine uzanacak şekilde ince kateterlerin yerleştirilmesidir.
Port yerleştirilmesinde steril koşullar sağlandıktan sonra lokal anestezi uygulanır. Kateter girişi boyun toplardamarlarından yapıldıktan sonra port cebi oluşturulması aşamasına geçilir. Köprüçük kemiğinin 2 cm altında göğüs ön duvarında cilt altına çep açıldıktan sonra port bu çepe gömülür.
Boyundan girilerek yerleştirilen katetere cilt altında tünelden ulaşılıp kateterin ucu bu tünelden geri alınarak port monte edilir. Port cilt altında gömülerek cilt dikilir. Göğüs ön kesiminde cilt altına yerleştirilen port dışı metal ya da sert plastik, içi özel bir madde ile kaplıdır. Bu portların bir uçundan ince kateter denilen borucuklar kalbin büyük toplardamarına kadar ulaşır. Port cilt altına yerleştirildiğinden dolayı dışarıda herhangi bir kısmı bulunmaz. Bu bakımdan hastanın yaşam kalitesini bozmaz.
Port cilt altında kolaylıkla ele gelir. içerisinde özel iğneler yerleştirilerek kemoterapi ilaçları port içinden verilir. İğne çıkarıldıktan sonra iç kesimindeki özel madde nedeniyle porttan dışarıya kan sızmaz.
Port sadece özel iğnesi ile kullanılmalıdır. Kullanıldıktan sonra kan sulandırıcı ilaç ile yıkanmalı ve tıkanmaktan korunmalıdır. 1 hafta sonra portun dikişleri alınır. Port yerleştirilen hastalar dikişler alındıktan sonra banyo yapmalarında sakınca yoktur.
Sağ boyun toplardamarından (IJV) girilerek yerleştirilen portun anjiografi görünümü. Yuvarlak metal kesim port olarak tanımlanır, porta bağlı kateter yukarı doğru yöneldiği en üst nokta damara giriş kesimidir. Kateterin ucu kalp ile büyük toplardamar bileşkesinde yer alır.
Geçici ve Kalıcı Kateter Yerleştirilmesi
Port dışında bazı kanser hastalarına ilave tedavi yapılması durumunda ya da diyalize girmesi gerektiği durumda uygulanır. Boyun ya da kasıktan toplardamar içerisine uzanan iç kısımları ile dışarıya uzanan dış kısımları bulunan plastik ya da silikon kateterlerdir.
Porta göre dışarıya uzanan kısımları olması nedeniyle hastanın yaşam kalitesini etkiler. Geçici kateterler kısa süreli, kalıcı tünelli kateterler uzun süreli kullanılır.
Kateterler girişimsel radyoloji bölümlerinde ultrasonografi eşliğine ve anjiografi altında yerleştirilir. Anjiografi ünitelerinde yapılması kateterin yerinin doğru belirlenmesi yönünden avantaj sağlar. Anjiografi ünitesi kullanılmadan takılan kateterler yanlış damarlar yerleşip zarar verebilir.
Kateterler de her kullanımdan sonra kan sulandırıcı ilaç ile yıkanarak tıkanmadan korunmalıdır.
Tünelli kateter yerleştirildikten sonra skopi görünümü Sol boyun toplardamarından (Sol internal juguler ven) girilerek kalıcı tünelli kateterin yerleştirilmesi , kateterin aşağıdaki ucu SVC-sağ kalp bileşke düzeyinde iken üst ucu ciltten dışarı çıkar. Bu kesim diyalizin kateterlerine bağlanarak hemodiyaliz uygulanır.
