KARACİĞER BİYOPSİSİ NE ZAMAN VE NASIL YAPILIR?
Karaciğer kan testlerinde ya da ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme kontrollerinde bir bulgu saptandığı taktirde eğer görüntüleme yöntemleri tanı koymak için yeterli olmadığında biyopsi ile lezyonun tanısının konması gerekir. Hastalık tüm karaciğeri değil belli bir alanını tutan bir lezyon saptandığında lezyonlar iyi huylu -benign karaciğer tümörleri olabileceği gibi karaciğerin kendinden kaynaklanan ya da dış organlardan kaynaklanan kötü huylu tümörler-kanserler olabilir.
Girişimsel radyoloji bölümünde karaciğerde yer işgal eden lezyona yönelik olarak biyopsi direkt ciltten girilerek iki ayrı teknikle yapılabilir. İnce iğne aspirasyon biyopsisi ya da trukat yani doku biyopsisi karaciğer lezyonlarında uygulanır. İnce iğne aspirasyon biyopsisi uygulanımı çok kısıtlı olup iyi diferansiye hepatosellüler karsinom (HCC) ve epitel içermeyen metastazlarda (sarkom, lenfoma) duyarlılığı düşük olmasına karşın epitel içeren metastazlarda (mide, pankreas, over) ve primer tümör tanısında duyarlılığı yüksektir.
Karaciğer doku (trucut biyopsi) biyopsisi mümkün olan her durumda tercih edilmelidir. Büyük boyutlu lezyonlarda veya parankimal karaciğer hastalığında nisbeten daha kalın, 16 G tru-cut iğnesi tercih edilmelidir.
Diffüz ya da yaygın karaciğer hastalığında karaciğerde fokal hastalık olmayıp parankimini diffüz olarak tutan hastalıklarda karaciğer doku biyopsisi uygulanır. Örneğin hepatit b ya da c ‘ ye bağlı diffüz karaciğer hastalığında karaciğer kan testleri yükseldiği zaman karaciğer parankiminden doku biyopsi yapılması gerekir.
Karaciğer Biyopsi Hazırlığı Nasıl Yapılır?
Karaciğer biyopsisi öncesi kan testleri mutlaka kontrol edilmelidir. Kan testleri uygun olmayan vakalarda biyopsi işlemi ertelenmelidir. Asit varlığında da biyopsi işlemi uygulanamayabilir. Böyle durumlarda biyopsiden önce asitin boşaltılması gerekebilir.
Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır?
Karaciğer biyopsileri ultrasonografi eşliğinde güvenli bir şekilde yapılabilir. Lezyona en uygun giriş yeri belirlendikten sonra steril koşullar ve cilt cilt altı lokal anestezi uygulanır. Bununla birlikte genel olarak hastanın işlem sonrasında da ağrı yönetimini daha rahat yapabilmek amacıyla sedoanaljezi uygulanması tercih edilir. Ultrasonografi ile görülemeyen diğer görüntüleme (BT, MR ya da PET CT) yöntemleri ile saptanmış karaciğer lezyonlarına yönelik biyopside kontrastlı bilgisayarlı tomografi (BT) den yararlanılır. Asit varlığında da asit drenajı sonrası biyopsi yapılabilir. Kanama testleri düzeltilemeyen ve yaygın asit varlığında transjuguler karaciğer biyopsisi olarak tanımlanan boyun toplardamarından girileren karaciğer içerisinden de parankimal hastalıklarda yani diffüz karaciğer hastalıklarında transjuguler biyopsi yapılabilir.
Karaciğer Biyopsi Riskleri Nelerdir?
Biyopsi işlemine bağlı kanama, enfeksiyon ve komşu organ yaralanmaları nadir olmakla birlikte rastlanabilir. Biyopsi işlemi öncesi kan testlerinin kontrolü, hastanın ilaç kullanıp kullanmadığı sorgulanması, steril koşullara uyulduğu ve giriş yerine dikkatle yaklaşıldığı taktirde bu riskler belirgin olarak azaltılabilir.
.
Karaciğer parankim hastalığında biyopsi işlem hazırlığı (SOL), ultrasonografi eşliğinde trucut biyopsi (SAĞ)
Ultrasonografi eşliğinde karaciğer biyopsisi. Ekranda iğnenin karaciğer parankimi içerisinde olduğu görülüyor (kırmız ok, SOL), trukat iğne ultrasonografi eşliğinde yerleştirilir (SAĞ)
BOYUN TOPLARDAMARINDAN GİRİLEREK KARACİĞER BİYOPSİSİ (Transjuguler karaciğer biyopsisi)
Kanama riski yüksek hastalarda direkt ciltten girilerek karaciğer biyopsisi yapılması uygun değildir. Bu durumda alternatif yöntem transjuguler karaciğer biyopsisidir. Transjuguler karaciğer biyopsisi boyundaki toplardamar olan juguler venden girilerek karaciğer içerisindeki toplardamara (hepatik vene) ulaşılıp hepatik ven duvarından karaciğer içine doğru iğne ile girilerel biyopsi yapılır.
Transjugular Karaciğer Biyopsisi Hangi durumlarda yapılır?
- Hastanın trombositleri 50.000' nin altında olduğunda
- Tüm kan desteğine ve tekrar tekrar aferez trombosit verilmesine karşın trombosit sayısı artırılamadığında
- Uzun INR değerlerine sahip, 1.5' üzerinde olduğunda
- Karında yaygın asit (sıvı) bulunduğu durumlarda transjuguler karaciğer biyopsisi yapılır.
Transjuguler Karaciğer Biyopsisi Hazırlığı
- Biyopsi işlem öncesi hasta ve yakınları olası kanama riski yönünden uyarılır
- Kan grubu bakılır,
- Eritrosit süspansiyonu ve aferez trombosit hazırlanır,
- İşlem öncesi 4U ve işlem sonrası 1 U aferez trombosit uygulanır.
- Hemoglobin düşük ise eritrosit süspansiyonu verilir.
Boyun Damarından Girilerek (Tansjuguler) Karaciğer Biyopsisi Nasıl Uygulanır?
- Ultrasonografi eşliğinde tercihen boyun sağ tarafından girilir. Sağ tarafta bulunan internal juguler ven denilen toplardamardan iğne ile girilir.
- Giriş mikropuncture ile (çok ince iğneler- 22G) ile yapılır. 9F introducer yerleştirilir.
- 0.035 guide ve 5F kobra ya da multipurpose kateter ile sağ hepatik vene ulaşılır. Kateterden kontrast verilerek kontrol edilir.
- Kateter içinden sert bir kılavuz tel (amplatz) sağ hepatik ven (karaciğer toplardamarı) distaline yerleştirilir.
- Kateter çıkarılır.
- Kılavuz tel üzerinden 7F biyopsi hazırlık kiti gönderilir ve hepatik ven distaline yerleştirilir. Kılavuz tel çıkarılır.
- 7F biyopsi hazırlık kiti içerisinden 18G uzun biyopsi iğnesi gönderilir. Biyopsi kiti üzerinde bulunan yön gösterici dikkate alınarak öne doğru farklı açılarda 2 ya da 3 kez biyopsi tekrarlanır.
- İğne ve biyopsi hazırlık kiti çıkarılarak boyunda kanama kontrolü yapılır.
- Hasta en az 4 saat takip edilir. Bu sürede hemoglobin takibi ve karaciğer ultrasonografisi yapılır. Sorun olmadığı taktirde taburcu edilir. Aksi taktirde hasta en az bir gün yatırılıarak kanama kontrolü uygulanır.
