Kist hidatik ya da hidatik hastalığı olarak adlandırılan ve vücudun her yerinde kist gelişimi ile ortaya çıkan bir enfeksiyon hastalığıdır. Ekinokok denilen tenya ya da solucan yolu ile bulaşan bu hastalık Ortadoğu çoğrafyasında endemik özellik taşır.
İki tip Ekinokok tenyası mevcut olup ekinokous granularis sık tip olup nadir tipi Ekinokok alveolaris ya da granularistir. Ekinokok hayvanlardan bulaşan bir hastalık olup ana konakçı köpek ya da tilki iken ara konakçı koyundur. Ekinokuk yumurtaları ile enfekte koyun etlerinin ya da gıdaların yenmesinden bulaşır.
Tedavi Endikasyonları
- Kist hidatik sınıflandırılmasında kullanılan Gharbi tip1 ve 2 tipleri için PAIR, Gharbi tip 3 için ise kateterizasyon tekniği uygulanır.
- Sıklıkla lobüe konturlu basit karaciğer kistine karşılık tip 1 hidatik kistler hidrostatik basınçlarından dolayı yuvarlak ya da elipsoid ve duvarları basit kistten daha kalın olur.
Tedavinin yapılamayan durumlar (Kontrendikasyonlar)
- Kistin safra yollarına bağlantısının olması durumunda (kistobilier fistül) alkol ile perkütan tedavi uygulanamamaktadır.
Hasta hazırlık
- İşlem öncesi 10 gün boyunca Albendazol kullanılır. İşlem sonrası 1 ay devam eder.
- Andazol 200 mg 2x2 10 gün işlem öncesi ve 30 gün işlemden sonra verilir. Andazol dozu 10 mg/kg/gün dür.
- Nabız, oksijen saturasyonu ve kan basıncı takip edilmelidir. Tedavi öncesi laktat ringer solüsyonu 5 mL/kg olarak uygulanmalıdır. Diphen-hydramine HCl 20 mg and methyl prednisolone 1 mg/kg dozda intravenöz uygulanarak anaflaksi riski azaltılır.
- Anaflaktik şoka karşın hazırlıklı olunur.
Perkütan hidatik kist tedavisi nasıl yapılır?
- Kistin işlem öncesi total volümü ölçülür. volume =X x Y x Zx 0, 523.
- Ultrasonografi eşliğinde 18G Chiba ile kist içine girilir, kistin %20’ı aspire edilir.
- Alternatif yöntem olarak trocar tekniği ile yerleştirilmiş 6F kateter daha uygun olabilir.
- Total volümün %10-20 si kontrast madde kist içine verilir. Skopide değerlendirilir. Safra yollarına bağlantı (fistül) var mı araştırılır. Fistül olmadığına karar verilir ise tedaviye devam edilir.
- Geri kalan volümün %10’ u kalıncaya kadar kist aspire edilir.
- Total volümün %35-50’ i hipertonik salin (hipertonik salin %20-30’ luk) kist içine verilir.
- Kistin duvarında endokistin perikistten ayrıldığı saptanır.
- 15 dakika beklenip kist içeriği aspire edilir.
- Tekrar aynı miktarda kontrast madde verilerek kistografide ekstravasazyon, bilier kaçış olmadığı gösterilir.
- Total volümün %60-70 i %98 lik etanol kist içine uygulanır ve 15 dk beklenir.
- Tüm kist içeriği aspire edilir.
- Aspirat yeterince gelmedğinde 22G needle 18G içerisinden gönderilir. Gereğinde ayrı punkture yapılarak kist içeriği tamamen aspire edilmeye çalışılır.
- İşlem sonuna kadar ilk iğne yerinde tutulur.
- Kistobilier fistül varlığında veya kist içeriği aspire edilemediğinde kateterizasyon tekniğine geçilir. %30 salin enjekte edildikten sonra 15 dk beklenir ve 8F pigtail kateter yerleştirilir. 24 saat beklenir. Kistografide fistül yok ise önceki miktarın yarısı %98 etanol kist içine verilir ve 15 dk beklenir. Fistül varlığında etanol kullanılmaz.
- Kist içeriğinden sitolojik ve mikrobiyolojik analizler yapılır.
- 6F kateter yerleştirilen vakalarda 24 saat kalır ve ertesi gün değerlendirilir.
Perkütan kist hidatid tedavisinin riskleri (Komplikasyonlar)
- Kist yırtılması (ruptürü)
- Apse
- Safra yollarına fistül
- Safra yollarına iltihap (Sekonder sklerozan kolanjit)
Takip
Perkütan hidatik kist tedavisinde başarı kriterleri;
- kist volümünde ve boyutlarında azalma
- kistin sıvı komponentinden azalma
- kist duvarında kalınlaşma ve düzensizlik
- kistin sıvı komponentinin kaybolması ve kistin solid görünüm alması
- takiplerde boyut artışı olmaması
