Prostat mesane tabanın yerleşmiş ve içerisinden üretranın geçtiği bir erkek üreme organıdır. İleri yaşlarda prostat boyutlarında artışa bağlı olarak 50 yaş üstü erkeklerde sorunlar ortaya çıkar. Sık idrara gitme en sık yaşanan sorundur. Prostat büyümelerinin çoğunlukla nedeni iyi huylu nedenlere bağlı olmakla birlikte prostat kanserine de bağlı olarak benzer yakınmalar ortaya çıkabilir.
Prostat yerleşimi nedeniyle direkt ulaşımı söz konusu değildir. Transperineal yaklaşımda direkt ciltten girilip mesane geçilerek biyopsi yapılır. Kalın bağırsak ameliyatı olan kişilerde transperineal biyopsi yapılabilir. Transrektal en yaygın kullanılan teknik olup makattan girilerek kalın barsak kısmı olan rektum geçilerek biyopsi yapılmasıdır.
TRANSREKTAL ULTRASONOGRAFİ (TRUS) EŞLİĞİNDE PROSTAT BİYOPSİSİ
Prostat Biyopsisi ne zaman yapılır?
Transrektal prostat biyopsisi makattan ultrasonografi probunu yerleştirerek kalın barsak kısmı rektum geçilerek biyopsi yapılmasıdır. Prob üzerine biyopsi iğnesinin yerleştirildiği bir materyal yardımı ile ultrasonografide iğnenin geçeceği trase belirlenir. Hangi durumlarda prostat biyopsisi yapılmalıdır;
- Yüksek prostat spesifik antijen (PSA) seviyeleri (>4 ng/ml)
- TRUS’ ta prostat içerisinde düşük ekolu nodül saptanması
- Rektal muayenede ele gelen sert prostat dokusu bulunduğu taktirde biyopsi yapılması gerekmektedir.
İşlem Öncesi Hasta Hazırlık
- 7 gün öncesinden kan sulandırıcı ilaçlar, aspirin ve diğer ilaçların kesilmesi
- 2 gün öncesinden antibiyotik (Cipro 2×1) başlanıp işlem sabahı da bir doz alması
- Bir gün öncesinden sıvı ağırlıklı beslenme
- İşlem öncesi barsak temizliği yapılması (libalax ve betadinli lavaj)
- İntrarektal lidokain jel işlem öncesi uygulanır
İşlemin uygulanması
Anestezi, iki ayrı teknik kullanılmaktadır. Sedoanaljezi altında yapılması hastanın konforunun daha iyi olması ve risklerinin daha düşük olması nedeniyle bu tekniği tercih etmekteyiz. Lokal anestezi ile yapılması işleminde prostat ile seminal vezikul arasına seminal veziküller boyunca başlanarak apekse doğru gidilerek %1 lidokain solusyonu 10 cc 22G spinal iğne ile TRUS guiding uygulanır.
TRUS inceleme bulguları; İşlem öncesi prostat boyutu ölçülür, lezyonlar saptanır. Hipoekoik nodüllerden özellikle yapılır. 12 kadrandan alınırken lezyondan da 13. biyopsi yapılabilir. İşlem öncesi lagman için disposable set, betadine kullanılarak uygulanır. İşlem öncesi biyopsi attachmanı baticonda bekletilir.
Prostat Biyopsisi Riskleri
- İdrarda kan gelmesi
- idrar yapmada güçlük
- idrar yollarında enfeksiyon
- Spermde kan gelmesi
- Makattan kanama
- Makatta ağrı
- Sepsis
- Baş dönmesi, bayılma
İşlem Sonrası Takip
Biyopsi işleminden sonra hastanın en az 2 saat takip edilmesi gerekir. Bu konuda hasta önceden bilgilendirilir. İdrar kan gelmesinin 2 gün daha devam edebileceği anlatılır. Daha uzun süre devam ederse başvurması önerilir. Antibiyotik tedavisine de işlemden 3 gün sonraya kadar devam edilmelidir.
Manyetik Rezonans (MR) eşliğinde prostat biyopsisi (MR füzyon prostat biyopsisi)
Prostatı kanserinin ultrasonografideki görünümü her zaman tanı koydurucu değildir. Ultrasonografi ile iyi huylu bir nodül ile kansere ait nodüler görünümün ayrımı güvenli şekilde yapılamamaktadır.
MR incelemede prostat dokusu çok daha net olarak ortaya konur ve özellikle kanser dokusu diffüzyon ağırlıklı incelemlerde yüksek doğrulukla ortaya konabilir. MR' da izlenen nodüllerden biyopsi yapılması kanser yakalanma şansını artırmıştır. Bu nedenle MR görüntüleri dikkate alınarak ultrasonografi ile füzyon görüntüsü oluşturularak ya da direkt olarak MR cihazı içerisinde biyopsi yapılabilir. Bu teknikle yapılan biyopsilerde kanser yakalama şansı artmış ve kanser atlanma riski TRUS eşliğinde biyopsiye göre azalmıştır.
MR füzyon prostat biyopsisinde standart biyopsinin yanında lezyona yönelik biyopsiler de alınarak prostat kanseri yakalama şansı çok yükselir.
Prostat kanseri ve MR füzyon prostat biyopsisi ile ilgili daha detaylı bilgiler için you-tube kanalımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
