ABLASYON TEKNİKLERİ
Ablasyon Nedir?
Ablasyon nedir? Ablasyon ısı kullanılarak hastalık bulunan dokunun ısıtılarak ya da dondurularak küçültülmesi, yok edilmesi yolu ile tedavi edilmesidir. Ablasyon tedavisi bir çok hastalıkta, iyi huylu ve kötü huylu tümörlerin tedavisinde kullanılır.
Günümüzde 4 metastazdan az ve 5 cm' den küçük karaciğer metastazlarında görüntüleme eşliğinde perkütan yolla girilerek yapılan ablasyon tedavilerinin etkinliği ve güvenirliliği bir çok çalışmada gösterilmiştir.
Karaciğer tümör ablasyonunda klinik endikasyonlar;
- Sınırlı sayıda (4' den az) ve en büyük boyutu 5 cm' den küçük metastazlara cerrahi yapılamaması ya da cerrahi istenmemesi.İdeal tümör ablasyonunda tek metastazda en geniş boyut 3 cm' den küçük olmalıdır.
- Lezyon sınırlarının tam bir ablasyon oluşturulmasına izin vermesi
Kesin kontrendikasyonlar (ablasyona uygunsuzluk);
- Ablasyon için tümöre ulaşımda güvenli bir yolun olmaması
- Hayati organlara yakınlık ve hidrodiseksiyondan yarar görülmemesi
- Kan pıhtılaşma değerlerinin uygun olmaması
- Karaciğer merkezinde -santral yerleşimli ve büyük damarlara bitişik tümör bulunması durumunda ablasyon uygun bir tedavi olmayabilir.
Ablasyon Yöntemleri Nelerdir?
Radyofrekans ablasyon (RF) Doku içerisinde iğne elektrotlar yolu ile 900 kHz' den düşük frekansta enerjinin uygulanmasıdır. Ablasyon uygulanan dokuda su moleküllerinde ileri derecede ortaya çıkan iyonik ajitasyon sonucu doku ısısının öldürücü düzeye yükselmesine bağlı olarak tümör dokusunda hücre ölümü ve nekroz gelişir.
Mikrodalga Ablasyon (MWA) MWA' da 900 Mhz ile 2.4 GHz arasında daha yüksek frekansta enerji kullanılır. Bu yüksek frekansta enerji radyofrekansta olduğu gibi su moleküllerinde yarattığı yüksek titreşim hedef tümörde yüksek ısı ve doku nekrozu sağlar.
Lazer Ablasyon Lazer kelimesi "Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation" kelimelerinin ilk harflerinden oluşturulmuştur. Geniş kullanım alanı bulunmaktadır.
Kriyoablasyon /Cryoablasyon Doku içine yerleştirilen prob uçunda sıvı nitrojen ya da argonun sebep olduğu dokuda hızlı soğuma ve doku içinde buz kristallerinin gelişmesidir. Doku ölümü ısı -40 derecenin altına düştüğünde gelişir.
İrreversibl Elektroporasyon (IRE) Nanoknife ( AngioDynamics) olarak da adlandırılan geri dönüşümsüz termal olmayan ablasyon tekniği doku içine uygulanan elektrik akımı sonucu kalıcı olarak hücrelerin zarlarında açıklıklar yaratarak hücrenin erimesine ve hücre ölümüne yol açar.
Ablasyon Nasıl Uygulanır?
İşlem girişimsel radyoloji ünitelerinde, sedoanaljezi ya da genel anestezi altında ultrasonografi ya da bilgisayarlı tomografi eşliğinde uygulanır. RF ve MWA ağrılı bir işlem olmasına karşın kriyoablasyon nisbeten daha az ağrılı olup gereğinde bilinçli sedasyon eşliğinde de yapılabilir. Tüm ablasyonların bilgisayarlı tomografi eşliğinde yapılması genel olarak tercih edilmektedir.
Barsak, mide, karın duvarı ve diyafragmaya yakın yerleşen tümörlerde güvenli bir ablasyon oluşturmak amacıyla tümör ile normal doku arasında sıvı verilerek tümörün normal dokudan uzaklaştırılması sağlanabilir. Bu işlem hidrodiseksiyon olarak tanımlanır. Ablasyon sonunda giriş yolu da yakılarak tümörün bu kesimlere yayılması engellenir. Karaciğer kapsülüne bitişik, göğüs ve karın duvarına yakın tümörlerde bu işlem yapılmayabilir.
Ablasyonun Riskleri Nelerdir?
- Kanama, oldukça nadir ortaya çıkar, işlem sırasında giriş sayısı arttıkça kanama riski artar.
- Tümör lizis sendromu, çok geniş ablasyon oluşturulduğu durumda ortaya çıkar. Trombosit sayısında azalma, pıhtılaşma sorunu ve organ yetmezliği gelişir.
- Apse, korunmak için işlem öncesi antibiyotik başlanır.
- Tümör yayılması, bir çok kez kapsül giriş çıkışı yapıldığında ortaya çıkar. Bu durumdan sakınılmalıdır.
- Safra yollarında hasar, santral yerleşimli tümörlerde görülür.
- Pnömotoraks , akciğerde hava kacağı, akciğere yakın tümörlerde gelişebilir.
Ablasyonun Yaşam Süresine Katkısı Nedir?
Kalın bağırsak metastazlarında RF ablasyonun (Kolorektal karaciğer metastazı) yaşam süresine katkısı 1yıl için %98, 3 yıl %69, 5 yıl %48, 7 yıl %25, ve 10 yıllık yaşam süresi %18 dir.
Meme kanseri metastazlarında RF ablasyon sonrası ortalama yaşam süresi 42 ay, 5 yıllık yaşam oranı %32' dir.
Ablasyonun cerrahiye önemli avantajı tekrarlanabilir olması, hastaneden daha kısa yatış süresi, cerrahiden farklı olarak kemoterapi ilaçlarının kesilmesinin gerekmemesidir.
Tech Vasc Interventional Rad 2013; 16:219-229
Cerrahi Yapılamayan Kalın Bağırsak Kanserlerinin Karaciğer Metastazlarında Ablasyonun Katkısı
Cerrahi yapılamayan kalın bağırsak ve rektum kanserlerinin karaciğer metastazlarının lokal tedavisi: Randomize faz II çalışma sonuçları
Girişimsel radyoloji bölümlerinde tümör ablasyonu cerrahi uygulanamayan kolorektal karaciğer metastazlarında sıklıkla uygulanır. Bunun yaşam süresine katkısı daha önceki çalışmalarda gösterilmemiştir.
Bu çalışmada cerrahi şansı olmayan metastatik kalın bağırsak- kolorektal kanserli hastaları 2 gruba rastgele dağıtıldı.
grup (sistemik tedavi) hastalara sadece sistemik kemoterapi verildi.
grup (kombine tedavi) hastalara ise hem sistemik kemoterapi hem ablasyon tedavi uygulandı.
Hastalar 9.7 yıl boyunca takip edildi. 2 grup ortalama yaşam süresi yönünden karşılaştırıldı.
İki grup arasında yaşam süresi (OS) yönünden anlamlı farklılık saptandı. Kombine tedavi uygulanan grupta yaşam süresi daha uzun bulundu. Yapılan karşılaştırmada; 3 yıl, 5 yıl ve 8 yıllık yaşam süreleri
- Komine tedavi alan grupta %56.9, %43.1, %35.9
- Sistemik tedavi alan grupta %55.2, %30.3, %8.9 olarak saptandı.
Ortalama yaşam süreleri yönünden ablasyon tedavisi ile birlikte kemoterapi alan grupta (kombine) 45.6 ay iken, sadece sistemik kemoterapi verilen grupta 40.5 ay olarak saptandı.
İlk kez bir çalışmada agresif lokal tedavilerin cerrahi uygulanamayan kolorektal karaciğer metastazlarında yaşam süresini uzattığı gösterilmiştir.
Progresyon yani tümör boyutları artmadan yaşam süresini uzatmak yönünden de kombine tedavinin üstün olduğu gösterilmiştir.
JNCI J Natl Cancer Ins 2017;109:1-10
www.mutlucihangiroglu.com/kanserde-ablasyon-tedavisi_r_tr_4127_.aspx
Karaciğer metastazlarında ablasyon nasıl uygulanır?
